Από τη συλλογή άρθρων ιστορίας-λαογραφίας-πολιτισμού της BrainFitness Net - www.brainfitness.gr

της Nikki Rose

 

Σε μια εποχή αυξημένης συνειδητοποίησης των αρνητικών επιπτώσεων της μόλυνσης του πλανήτη, ο τουρισμός θεωρείται ένας από τους κύριους ενόχους. Ο τουρισμός δεν αποτελεί μια φιλική προς το περιβάλλον βιομηχανία – και σ’ αυτό συμβάλλουν οι μεταφορές, η τοπική υπερανάπτυξη και η εξάντληση των φυσικών πόρων. Τα διεθνή συνέδρια που εστιάζουν σ’ αυτό το θέμα έχουν διατυπώσει αρκετές προτάσεις, που συχνά συνοψίζονται με τον όρο «Περιβαλλοντικός τουρισμός» και αναφέρονται σε όρους όπως ο εναλλακτικός τουρισμός (φυσιολατρία και παρατήρηση άγριας ζωής), ο οικολογικός τουρισμός (προαγωγή και προστασία περιοχών φυσικού κάλους από τον μαζικό τουρισμό και την υπερανάπτυξη) και ο αγροτουρισμός (εκπαιδευτικές εκδρομές στην ύπαιθρο και επιμόρφωση του αγροτικού πληθυσμού). Η θεωρία υιοθετείται εύκολα – οι τουριστικοί πράκτορες, οι τοπικές επιχειρήσεις και οι επισκέπτες εκτιμούν και σέβονται τα πολιτιστικά και φυσικά χαρακτηριστικά της περιοχής όπου δραστηριοποιούνται – όμως υπάρχουν δυσκολίες στην πρακτική εφαρμογή της.

 

Η ιδέα αρμονικής σύνδεσης των επισκεπτών με τη φύση και το περιβάλλον δεν είναι καινούργια. Η μακροχρόνια και επιτυχημένη συμμετοχή κοινοτήτων σε όλο τον κόσμο είχε σαν αποτέλεσμα να χαρακτηριστούν ως αγροτικά- τουριστικά θέρετρα τουριστικοί προορισμοί όπως οι οινοπαραγωγικές περιοχές της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών. Πολλές τέτοιες κοινότητες προέβλεψαν τις μελλοντικές κατευθύνσεις του τουρισμού περισσότερο από ένστικτο  παρά με βάση κρατικές οδηγίες και συνήθως με σημαντικές ίδιες επενδύσεις ώστε να επιτύχουν (αν το καταφέρουν) τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα.

 

Οι τουρίστες επιδιώκουν συχνά να βρεθούν σε ένα τοπίο που δεν έχει απολύτως καμία σχέση με αυτό που έχουν συνηθίσει, για να βιώσουν ένα διαφορετικό τρόπο ζωής. Οι κοινότητες που βασίζονται στον τουρισμό θα έπρεπε να έχουν σαν στόχο να διατηρήσουν την πολιτιστική τους κληρονομιά και ένα καθαρό περιβάλλον. Η υπερ-εμπορευματοποίηση μπορεί να καταστρέψει τον χαρακτήρα μιας κοινότητας σε λίγα χρόνια, αφήνοντας πίσω της φαστφουντάδικα και πάρκα υδάτινης αναψυχής.

 

Διακοπές αφιερωμένες στην εξερεύνηση της υπαίθρου και γραφικών χωριών, στην εξοικείωση με την τοπική κουζίνα και την λαϊκή τέχνη μπορεί να αποτελέσουν ένα δροσερό και απολαυστικό διάλειμμα από το αστικό περιβάλλον που οι περισσότεροι βιώνουν καθημερινά. Ο ενημερωμένος ταξιδιώτης μπορεί επίσης να συμβάλλει άμεσα στην προσπάθεια ανάπτυξης του περιβαλλοντικού τουρισμού, αν υποστηρίξει τις κοινότητες που εργάζονται για την διατήρηση των τοπικών τους παραδόσεων.

 

Στην Κρήτη προτείνονται ήδη διάφορες μορφές περιβαλλοντικού τουρισμού – από μονοήμερες επισκέψεις σε αρχαιολογικούς χώρους ή σε ελαιοτριβεία, παραδοσιακά χωριά και λαογραφικά μουσεία, μέχρι πολυήμερες εκδρομές στη φύση και εκδρομές «περιπέτειας», ενώ υπάρχουν και ξενοδοχεία που λειτουργούν σε οικολογική βάση με κήπους βιολογικής καλλιέργειας και καταφύγια πουλιών.

 

Μερικά προγράμματα συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία LEADER που ξεκίνησε με στόχο την ανάπτυξη των υποβαθμισμένων αγροτικών περιοχών της Ε.Ε. Επιλέξιμες περιοχές για επιδότηση από το LEADER είναι εκείνες που υστερούν σε ανάπτυξη, ευαίσθητες αγροτικές περιοχές, και άλλες με πολύ χαμηλή πληθυσμιακή πυκνότητα. Η διαδικασία αξιολόγησης έχει ως εξής: τοπικές ομάδες υποβάλλουν προτάσεις σε περιφερειακές ή εθνικές αρχές που έχουν την ευθύνη εφαρμογής του LEADER και την επιλογή των προτάσεων (το Υπουργείο Εσωτερικών για την Ελλάδα). Και είναι βέβαια αναπόφευκτο ο αριθμός των αξιόλογων αιτήσεων να υπερβαίνει τις διαθέσιμες χρηματοδοτήσεις γι αυτή την πρωτοβουλία, όμως υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός παρόμοιων αναπτυξιακών, περιβαλλοντικών και πολιτιστικών προγραμμάτων όπως το Habitat II, LIFE, SAVE, THERMIE και Natura 2000.

 

Το ελληνικό παράρτημα του Παγκόσμιου Ταμείου Φύσης (WWF) μελετά την σχέση μεταξύ τουρισμού και προστατευμένων περιοχών, διενεργεί πιλοτικά προγράμματα οικολογικού τουρισμού και προσφέρει εκπαίδευση και έντυπο υλικό σε τοπικές κοινότητες. Η μελέτη του οικολογικού τουρισμού (ή οικοτουρισμού) έχει ανατεθεί στο ελληνικό παράρτημα του WWF από τον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού. Η Ελένη Σβορώνου, συντονίστρια προγραμμάτων οικολογικού τουρισμού του WWF, τονίζει την ανάγκη ύπαρξης σχεδίων και συστημάτων πιστοποίησης πριν αρχίσει η προώθηση του οικολογικού τουρισμού: «Τα προγράμματα θα πρέπει να έχουν ένα καθορισμένο, θετικό αποτέλεσμα τόσο στο φυσικό όσο και στο κοινωνικό περιβάλλον».

 

Στην αιχμή της τουριστικής περιόδου στην Κρήτη η ζήτηση ενέργειας και νερού υπερβαίνει την προσφορά. Καθώς το νησί υποφέρει από αυξανόμενη ξηρασία, στην προσπάθειά να αντικατασταθεί η γεωργία με τον τουρισμό ως κύρια πηγή εισοδήματος, η σωστή διαχείριση των υδάτινων πόρων είναι υψίστης σημασίας. Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), για παράδειγμα οι εναλλακτικές λύσεις της ηλιακής και αιολικής ενέργειας, είναι ένα κλειδί για τον περιβαλλοντικό τουρισμό.  Σήμερα η Κρήτη προηγείται κατά 10% της Ελλάδας στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ. Το ελληνικό παράρτημα της Greenpeace μελετά τις επιπτώσεις των κλιματολογικών αλλαγών και προωθεί λύσεις για ΑΠΕ. Η Μάχη Σιδέρδου, συντονίστρια του Προγράμματος Κλιματολογικών Αλλαγών, λεει ότι η Κρήτη διαθέτει ένα τεράστιο αποθεματικό ΑΠΕ το οποίο μένει ανεκμετάλλευτο και ότι «η Κρήτη θα μπορούσε να αποτελέσει ένα μοντέλο χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.» Με βάση το πρωτόκολλο της Συνθήκης του Κιότο, η Ελλάδα έχει αναλάβει την υποχρέωση να μειώσει την εξάρτησή της σε ορυκτά καύσιμα που ευθύνονται για τις αλλαγές του κλίματος. Ο στόχος που έχει θέσει η Ε.Ε. είναι να καλύψει 20,1% των αναγκών της σε ενέργεια με «ήπιες» μορφές ενέργειας μέχρι το 2010.

 

Κατά την διάρκεια μιας διάσκεψης για τις ΑΠΕ τον Μάιο του 2001, ο τότε υφυπουργός Δημοσίων Έργων και Περιβάλλοντος Ηλίας Ευθυμιόπουλος δέχτηκε ότι «ακόμη δεν έχει αναπτυχθεί στην Ελλάδα μια ολοκληρωμένη πολιτική για την μείωση των εκπομπών ρύπων οι οποίες ενέχονται για την παρουσία του φαινομένου του θερμοκηπίου». Ανέφερε μάλιστα τις αντιδράσεις που έχουν εκδηλωθεί από τοπικές κοινότητες κατά των μονάδων ΑΠΕ όπως οι ανεμόμυλοι και τα υδροηλεκτρικά φράγματα.  Παράλληλα οι περιβαλλοντολόγοι επισημαίνουν ότι ενώ αυτή τη στιγμή βρίσκεται υπό κατασκευή ένα τεράστιο συμβατικό εργοστάσιο ηλεκτρικής ενέργειας στον Αθερινόλακκο, με δύσκολα εκτιμούμενες επιπτώσεις στο περιβάλλον, η αιολική ενέργεια θα μπορούσε να ήταν η ιδανική «καθαρή» εναλλακτική λύση. Επίσης, λειτουργία εργοστασίων ανακύκλωσης απορριμμάτων και η προαγωγή και χρήση βιοδιασπόμενων προϊόντων δεν έχουν προωθηθεί όπως θα έπρεπε, όταν η εφαρμογή τους είναι άκρως επείγουσα. Και βέβαια ο μαζικός τουρισμός επιδεινώνει το πρόβλημα της υποβάθμισης του περιβάλλοντος.

 

Σύμφωνα με το Νίκο Χαραλαμπίδη, μέλος της εκστρατείας GMO της Greenpeace, η Κρήτη θα μπορούσε να αποτελέσει ένα μοντέλο για οργανικές καλλιέργειες και μια φυσική εναλλακτική λύση έναντι των μεταλλαγμένων προϊόντων, λόγω της γεωγραφικής της θέσης και των κλιματολογικών συνθηκών που επικρατούν στο νησί. Η Greenpeace συνεργάζεται με αγροτικές κοινότητες για να προάγει λύσεις οργανικών καλλιεργειών, ελάχιστα διαδεδομένων ακόμη στην Ελλάδα, αλλά με αυξητικές τάσεις.

 

Ας παραθέσουμε όμως μερικά συγκεκριμένα παραδείγματα εφαρμογής των αρχών του περιβαλλοντικού τουρισμού στην Κρήτη.

 

Το Γραφείο Ανάπτυξης Αγροτουρισμού Σητείας διαθέτει μια μεγάλη γκάμα φυσιολατρικών και πολιτιστικών προγραμμάτων με σημαντικό αριθμό πληροφοριών για την ιστορία της περιοχής, οργανώνει σχετικές δραστηριότητες (εβδομαδιαίες ή μονοήμερες θεματικές εκδρομές και περιηγήσεις στην ύπαιθρο εστιασμένες σε θέματα αρχαιολογίας, πολιτισμού, γεωργίας), ενώ προτείνονται μικρά και οικογενειακά καταλύματα. Ο συνεργαζόμενος Αγροτικός Συνεταιρισμός Σητείας, που τιμήθηκε με πρώτο βραβείο σε διεθνή διαγωνισμό που διοργάνωσε το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου το Μάιο 2001, διοργανώνει εκδρομές στις δικές του εγκαταστάσεις παραγωγής.

 

Ο Νίκος Πετράκης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Οργανισμού Ανάπτυξης Σητείας ασχολείται με τον αγροτουρισμό από το 1989, με αφορμή το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα LEDA, που προηγήθηκε της τρέχουσας πρωτοβουλίας LEADER. Ο κ. Πετράκης λεει ότι η πλειονότητα αυτών των προγραμμάτων παρέχονται σε επισκέπτες από Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Αγγλία, και πιο πρόσφατα από την Πολωνία: «Συνεργαζόμαστε με πολλούς τοπικούς εταίρους, δημιουργούμε θέσεις εργασίας και αυξάνουμε το εισόδημα πολλών ανθρώπων, γεγονός που βοηθά στην ανάπτυξη των περιοχών. Πιστεύουμε ότι το περιβάλλον αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα για τον αγροτουρισμό. Υλοποιούμε αρκετά προγράμματα για την προστασία του περιβάλλοντος και παρέχουμε φυσιολατρική και πολιτιστική εκπαίδευση στο νομό της Σητείας». Ταυτόχρονα έχουν αναπτυχθεί προγράμματα για την προαγωγή και πώληση τοπικών αγροτικών προϊόντων. Μελλοντικά σχέδια περιλαμβάνουν την επέκταση των προγραμμάτων και την συνεργασία με άλλους αναπτυξιακούς οργανισμούς και με τουριστικά γραφεία της περιοχής και του εξωτερικού.

 

Η «Αναπτυξιακή Ηρακλείου Α.Ε» (ο πρώην Οργανισμός Ανάπτυξης Τεμένους Πεδιάδος, που ιδρύθηκε το 1989 από τον Δήμο Αρχανών και τις γειτονικές περιοχές) ενεργεί ως σύνδεσμος μεταξύ συνεργαζόμενων τοπικών επιχειρήσεων και επισκεπτών σε προγράμματα περιβαλλοντικού τουρισμού. Παρέχονται πληροφορίες για εγκεκριμένα αγροτικά καταλύματα, μουσεία, εκθέσεις διατροφής και κρασιού, καθώς και άλλες υπαίθριες εκδηλώσεις. Η Αναπτυξιακή Ηρακλείου παρέχει προγράμματα και στήριξη σε μια ευρεία γκάμα από μικρές επιχειρήσεις. Ένας άλλος ελαιο- και οινο-παραγωγικός συνεταιρισμός, η Ενωση Πεζών, δέχεται επισκέπτες στις εγκαταστάσεις του για δοκιμή δειγμάτων διατροφής και κρασιού, παρέχει σεμινάρια και οπτικο-ακουστικό υλικό σχετικά με την ιστορία της περιοχής και τις μεθόδους παραγωγής σε διάφορες γλώσσες.

 

Η Εβελίνα Μπάκιντα, υπεύθυνη επικοινωνίας της Ένωσης Πεζών, μας ανέφερε ότι το μουσείο της Ένωσης φιλοξενεί 25.000 επισκέπτες κάθε χρόνο. Φοιτητές και τουρίστες έρχονται από πολλές χώρες του εξωτερικού. Το εκθεσιακό κέντρο αποτελεί μόνο ένα μικρό μέρος της μεγάλης αυτής συνεταιριστικής οργάνωσης που διαδραματίζει ένα σημαντικό ρόλο στην διατήρηση των τοπικών ποικιλιών σταφυλιών και εμπορεύεται επίσης άλλα παραδοσιακά προϊόντα της Κρήτης (μέλι, σταφίδα, βότανα, κλπ). «Σήμερα», είπε η κ. Μπακιντα, «δεν υπάρχουν πολλοί που να ασχολούνται με δραστηριότητες αγροτουρισμού, όμως ο αριθμός των αγροτικών καταλυμάτων αυξάνει, και το νησί έχει την δυνατότητα να γίνει ένας δημοφιλής προορισμός αγροτουρισμού καθ’ όλη την διάρκεια του έτους. Οι επισκέπτες θα έχουν την δυνατότητα να παρακολουθήσουν τον τρόπο συγκομιδής της ελιάς από το Νοέμβριο ως τον Φεβρουάριο, τον τρυγητό και την οινοποίηση από τον Αύγουστο ως τον Οκτώβριο, και την τυροκομία από το Νοέμβριο ως τον Απρίλιο. Υπάρχουν πολλές δυνατότητες, πράγματι».

 

Η ξενοδοχειακή μονάδα «Βίλα Αβδού» βρίσκεται στο ομώνυμο χωριό στην βάση του οροπεδίου Λασιθίου και παρέχει μια «ολιστική» μορφή καταλυμάτων, με άνετα και μοντέρνα διαμερίσματα που περιβάλλονται από βιολογικές καλλιέργειες και παραδοσιακή ταβέρνα που σερβίρει εδέσματα φτιαγμένα από προϊόντα που καλλιεργούνται στους δικούς της χώρους. Προσφέρει επίσης εκπαίδευση σε βιολογικές καλλιέργειες και παραγωγή ελαιολάδου και ρακής. Διαθέτει εγκαταστάσεις ιαματικών λουτρών όπου προσφέρεται μασάζ, ομοιοπαθητική, βελονισμός, κλπ., ενώ διοργανώνει υπαίθριες δραστηριότητες με τοπικές επιχειρήσεις (“Wild Nature” και «International Center of Natural Activities»), όπως πτήση με ανεμόπτερο (paragliding), ιππασία, πεζοπορίες, αναρρίχηση, κλπ. Παράλληλα, καθώς οι δραστηριότητες προτείνονται σε επισκέπτες που ίσως να μην είναι σε θέση να ξεφύγουν από τις επαγγελματικές τους ανάγκες, διατίθεται δορυφορική τηλεόραση, fax και επικοινωνίες διαδικτύου (Internet).

 

Οι ιδιοκτήτες Μανόλης Χαλκιαδάκης με τη σύζυγό του Θάλεια Φανουράκη, μένουν μόνιμα στο Αβδού και είναι πολύ ικανοποιημένοι που ξέφυγαν από την ασφυκτική ζωή στο Ηράκλειο και διατηρούν πιστοποιημένες τις βιολογικές του καλλιέργειες τα τελευταία εννέα χρόνια. «Δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε βλαβερά χημικά – αυτή η γη δεν ανήκει σε μας, ανήκει στα παιδιά μας» λεει ο Μανόλης που αποφάσισε από κοινού με τη Θάλεια να κτίσουν αυτό το ξενοδοχείο εναλλακτικού τουρισμού και να ζήσουν κοντά στη φύση. «Ξεκούραση, θεραπεία και αλλαγή», είναι η φιλοσοφία τους. «Οι άνθρωποι πρέπει να εγκαταλείψουν τις μεγάλες πόλεις και να πάνε σε μέρη που δεν υπάρχει άγχος … μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα εδώ. Ένα ζευγάρι πελατών από την Καλιφόρνια πέρασαν όλες τους τις διακοπές στους κήπους μας ή στα γύρω βουνά ψάχνοντας για χόρτα – τους άρεσε πολύ αυτό. Θέλουμε τέτοιους ανθρώπους που να αισθάνονται σαν το σπίτι τους»

 

Η «Πράσινη Σφαίρα» είναι ένας από τους πολλούς διεθνείς τουριστικούς οργανισμούς που προάγουν τον περιβαλλοντικό τουρισμό. Η εταιρεία τουρ οπερέιτορ “Pure Crete” είναι ιδρυτικό μέλος της «Πράσινης Σφαίρας» που λειτουργεί στην δυτική Κρήτη από το 1989. Προσφέρουν πακέτα εκδρομών από το Ηνωμένο Βασίλειο στην Κρήτη με καταλύματα παραδοσιακά σπίτια και φάρμες σε διάφορα χωριά. Βοηθούν τους ντόπιους ιδιοκτήτες να αποκαταστήσουν τις περιουσίες τους και συνεργάζονται με τις τοπικές κοινότητες στην προστασία του περιβάλλοντος, προς όφελος της τοπικής οικονομίας. Επίσης διοργανώνουν εκδρομές για παρατήρηση πουλιών («bird watching», ιδιαίτερα δημοφιλείς στους Δυτικοευρωπαίους) και άγριων λουλουδιών, ομάδες αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, ενώ παρέχουν χορηγίες σε θέματα ανακύκλωσης, ηλιακής ενέργειας, προστασίας του γυπαετού και της θαλάσσιας χελώνας.

 

Οι μεγάλοι τουρ-οπερέιτορ όπως η TUI της Γερμανίας και η Thompson του Ηνωμένου Βασιλείου έχουν φτιάξει συστήματα αξιολόγησης της περιβαλλοντικής φιλικότητας των προορισμών όπου διακινούν επισκέπτες. Υπάρχουν μερικοί όμιλοι ξενοδοχείων που λειτουργούν με περιβαλλοντικά φιλικό τρόπο στην Κρήτη και που έχουν κερδίσει βραβεία για τις καθαρές παραλίες τους, διατηρούν τις δικές τους βιολογικές καλλιέργειες κι έχουν εγκαταστήσει καινοτόμα συστήματα παραγωγής ενέργειας και ανακύκλωσης. Μιλούμε για τα ξενοδοχεία της Grecotel, το Capsis Beach Hotel στην Αγία Πελαγία και τα ξενοδοχεία του ομίλου Maris.

Όμως, πολλά ξενοδοχειακά συγκροτήματα δεν μπορούν να αποφύγουν τις αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, απλά και μόνο επειδή λειτουργούν μέσα σε αγροτικές περιοχές όπου εξαντλούνται οι φυσικοί πόροι. Επίσης δεν μπορούν να ελέγξουν τις οικολογικά λανθασμένες πρακτικές των τοπικών κοινοτήτων των περιοχών (αποκομιδή και διάθεση απορριμμάτων, χρήση εντομοκτόνων / ζιζανιοκτόνων, κλπ.). Ακόμη και δραστηριότητες σπορ όπως το θαλάσσιο σκι ή το τζετ σκι επηρεάζουν άμεσα το θαλάσσιο περιβάλλον, για να μην αναφερθούμε στο ρίσκο που διατρέχουν οι λουόμενοι στις παραλίες.

 

Από το 1981 ο όμιλος Grecotel ασχολείται με πολλά διαφορετικά προγράμματα περιβαλλοντικής ανάπτυξης και έχει κερδίσει πολλά βραβεία για τις καινοτομίες του στον τομέα αυτό. Ο γεωπόνος της εταιρείας Κώστας Μπουγιούρης έχει αναπτύξει μια αυτάρκη βιολογική καλλιέργεια και οικολογικά προγράμματα αρχιτεκτονικής κήπων στους χώρους των ξενοδοχείων, ενώ έχει αναθέσει σε ντόπιους αγρότες την καλλιέργεια και παραγωγή βιολογικών προϊόντων. Σήμερα προσφέρονται 100% βιολογικά λαχανικά και στα εννέα ξενοδοχεία του ομίλου στην Κρήτη. Με την ηγετική θέση που κατέχει στον ξενοδοχειακό τομέα, ο όμιλος Grecotel έχει χρησιμοποιήσει την επιρροή του για να οργανώσει και βοηθήσει με χορηγίες προγράμματα εκπαίδευσης στην προστασία του περιβάλλοντος, αξιώνει οικολογικές συσκευασίες από τους προμηθευτές τροφίμων και ποτών – ενώ ανταλλάσσει πληροφορίες με τους προμηθευτές του όσον αφορά προγράμματα υπεύθυνης περιβαλλοντικής ανάπτυξης και προστασίας.

 

Η διευθύντρια Μάρκετινγκ και Επικοινωνιών Judy Smith-Σπάλα επισημαίνει  ότι τα προγράμματά αυτά δεν αποτελούν ένα «τερτίπι» του μάρκετινγκ, αλλά έχουν στόχο να προστατέψουν την υγεία των πελατών και την αξιοπιστία της επιχείρησης. «Δεν πουλάμε μόνο ξενοδοχειακά καταλύματα – αν ο προορισμός έχει πάρει τον κατήφορο λόγω υπερανάπτυξης και περιβαλλοντικής μόλυνσης τότε, ανεξάρτητα από την υψηλή ποιότητα των ξενοδοχειακών υπηρεσιών, οι πελάτες απλά θα επιλέξουν να πάνε κάπου αλλού. Οι τουρίστες γίνονται όλο και απαιτητικότεροι και οι προσδοκίες για τον τόπο των διακοπών τους όλο και υψηλότερες. Τα καταλύματα που δεν συμμορφώνονται σ’ αυτά τα στάνταρ θα μαραζώσουν οικονομικά διότι οι τουρ οπερέιτορ θα επιλέγουν ξενοδοχεία/διαμερίσματα και υπηρεσίες που είναι φιλικότερες προς το περιβάλλον». Όσον αφορά την πολιτική ανακύκλωσης της Grecotel, η κ. Smith-Σπάλα τονίζει ότι «ενώ υπάρχουν προγράμματα ανακύκλωσης στις μεγάλες πόλεις και την ηπειρωτική Ελλάδα, ουσιαστικά δεν υπάρχει υποδομή στα νησιά, όπου συγκεντρώνεται η πλειονότητα των τουριστών. Η λύση που βρήκαμε είναι ότι «αν δεν μπορείς να ανακυκλώσεις κάτι, ούτε να το επιστρέψεις ,  τότε μην το αγοράσεις». Για παράδειγμα δεν αγοράζουμε πλέον ποτά σε κουτιά αλουμινίου – επιβάλλουμε στους προμηθευτές μας να μας εφοδιάζουν με ποτά σε επιστρεφόμενες φιάλες ή βαρελάκια. Επειδή δεν υπάρχει εργοστάσιο ανακύκλωσης συσσωρευτών (μπαταριών) ή ένας ασφαλής τρόπος διαχείρισης αυτών των απορριμμάτων, εμείς συλλέγουμε τις μπαταρίες στα ξενοδοχεία μας και στην συνέχεια τις στέλνουμε στην Ευρώπη, με την συνδρομή των συνεργαζόμενων τουρ οπερέιτορ, όπου και ανακυκλώνονται».

 

Σήμερα δεν υπάρχουν συγκεκριμένες εθνικές στρατηγικές ή Ευρωπαϊκές Οδηγίες που να αφορούν τον περιβαλλοντικό τουρισμό στην Ελλάδα – και δεν υπάρχει εποπτεύουσα αρχή για τα τρέχοντα ή μελλοντικά προγράμματα αυτού του τομέα. Περιβαλλοντικές και τοπικές ομάδες έχουν υπογραμμίσει την άμεση ανάγκη εφαρμογής ενός σχεδίου δράσης – όχι να καταφύγουμε σε ποσοστώσεις επισκεπτών, αλλά να προστατέψουμε το νησί από την ταχεία και ανεπανόρθωτη βλάβη που υφίσταται. Περιοχές που έχουν πέσει θύμα της αλόγιστης υπερανάπτυξης κινδυνεύουν να αποκλειστούν μελλοντικά από την τουριστική αγορά λόγω περιβαλλοντικής ρύπανσης. Οι επισκέπτες φεύγουν από αυτές τις περιοχές και στη συνέχεια το ίδιο κάνουν και οι επιχειρηματίες στο χώρο της ψυχαγωγίας που ψάχνουν άλλου τόπους για να εγκαταστήσουν τις ζημιογόνες προς το περιβάλλον επιχειρήσεις τους. Όσοι ασχολούνται με την διατήρηση του περιβάλλοντος ενθαρρύνουν και εκπαιδεύουν τοπικούς επιχειρηματίες στην εφαρμογή μακροπρόθεσμων προγραμμάτων, ενημερώνουν τους επισκέπτες για την σημασία που έχουν οι οικολογικές πρακτικές,και συμβουλεύουν τους τουριστικούς πράκτορες να διοχετεύουν τα φθηνά τουριστικά πακέτα διακοπών σε προκαθορισμένες περιοχές αφήνοντας έτσι της περιοχές φυσικού κάλους σε επισκέπτες με συνείδηση των ευθυνών τους απέναντι στο προστατευόμενο περιβάλλον.

 

Το αυτονόητο μήνυμα που θα πρέπει να πρέπει να γίνει όμως συνείδηση όλων, είναι ότι εμείς οι κάτοικοι της Κρήτης, μόνιμοι ή προσωρινοί, πρέπει να διαδραματίσουμε έναν ενεργότερο ρόλο στην διατήρηση του φυσικού κάλους και του ιδιαίτερου πολιτισμού του νησιού. Από αυτό εξαρτάται όχι μόνον ο τουρισμός του μέλλοντος, αλλά – το κυριότερο – η ποιότητα της ίδιας μας της ζωής.

___

Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο Κρητικό Περιοδικό Στιγμές και αναδημοσιεύεται μετά από άδεια www.magazine-editions.gr